T.C.
İSTANBUL 
BÖLGE İDARE MAHKEMESİ
1. İDARE DAVA DAİRESİ
ESAS NO. 2017/120
KARAR NO. 2017/287
KARAR TARİHİ. 11.05.2017

AİLE BİRLİĞİ MAZERETİNE BAĞLI YER DEĞİŞİKLİĞİ - YER DEĞİŞTİRME SURETİYLE ATANMA - BOŞ NORM KADRO

2709/m. 41
657/m. 72, 74, 76
KHK-652/m. 37/3, 37/5, 72

Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına Dair Yönetmelik/m. 9, 14

Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği/m. 5/1-a

ÖZET : Dava idari işlemin iptali istemine ilişkindir.

Dava Edirne İli, Enez İlçesi, Sultaniçe İlkokulu kadrosunda sınıf öğretmeni olarak görev yapan davacı tarafından, eşinin Edirne Belediye Başkanlığı'nda memur olarak görev yapması sebebiyle eş durumu mazeretine dayanarak 24.01.2016 tarihli mazeret tayini döneminde bulunmuş olduğu tayin talebinin reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

Davacının eşi her ne kadar 657 sayılı Kanuna tabi ise de, çalıştığı kurum olan Edirne Belediyesi'nin yerel yönetim birimi olması dikkate alındığında, davacının eşinin Edirne Merkez'de çalışmak dışında bir şansının bulunmadığı, kurum değiştirmeden Merkez dışında bir yerde çalışamayacağı açık olup, bu sebeple, aile birliğinin temini için davacının eşinin işinin dikkate alınması gerektiği anlaşılmaktadır.

Olayda, her ne kadar davalı idarece, davacının tek okul tercih ettiği, tercih ettiği okulun da dolu olduğu belirtilmiş ise de, dosyada mevcut belgelere göre, ihtilaf konusu atama döneminde Edirne Merkez'den başka bir yere veya başka bir yerden Edirne Merkez'e atanan herhangi bir sınıf öğretmeninin bulunmadığı görülmektedir. O halde, internet üzerinden yaptırılan tercihlerde, davacının tercih ettiği okul tercihe açıldı ise ve davacıdan başka kimse de bu okula atanmadı ise, bu okulda davacının atanabileceği boş kadro bulunduğu sonucu ortaya çıkmaktadır.

Bu itibarla, olayda, gerek Anayasa, gerekse de ilgili diğer mevzuat ile korunması emredilen aile birliği mazeretinin göz ardı edilemeyeceği, aksi halde davacının aile birliğinin tesis edilme imkanının olmayacağı açık olup, davacının eş durumu mazereti sebebiyle atanma talebinin reddine dair dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir.

İSTEMİN ÖZETİ : Edirne İli, Enez İlçesi, Sultaniçe İlkokulu kadrosunda sınıf öğretmeni olarak görev yapan davacı tarafından, eşinin Edirne Belediye Başkanlığı'nda memur olarak görev yapması sebebiyle eş durumu mazeretine dayanarak 24.01.2016 tarihli mazeret tayini döneminde bulunmuş olduğu tayin talebinin reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davanın reddine ilişkin Edirne İdare Mahkemesi'nce verilen 22/11/2016 tarih ve E:2016/452, K:2016/1493 sayılı karara, görev yerleri arasındaki mesafenin fazla olduğu, aile birliğinin sağlanması gerektiği iddialarıyla itiraz edilerek bozulması istenilmektedir.

DAVALI MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI SAVUNMASININ ÖZETİ : İstinaf başvurusunun reddi gerektiği savunulmaktadır.

DAVALI EDİRNE VALİLİĞİ SAVUNMASININ ÖZETİ : Savunma verilmemiştir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren İstanbul Birinci İdare Dava Dairesi Başkanlığınca işin gereği görüşüldü:

KARAR

Dava; Edirne İli, Enez İlçesi, Sultaniçe İlkokulu kadrosunda sınıf öğretmeni olarak görev yapan davacı tarafından, eşinin Edirne Belediye Başkanlığı'nda memur olarak görev yapması sebebiyle eş durumu mazeretine dayanarak 24.01.2016 tarihli mazeret tayini döneminde bulunmuş olduğu tayin talebinin reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

2709 sayılı 1982 Anayasası'nın 41. maddesinde "Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır. Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alır, teşkilatı kurar. (Ek fıkra: 07/05/2010-5982 S.K./4. md.) Her çocuk, korunma ve bakımdan yararlanma, yüksek yararına açıkça aykırı olmadıkça, ana ve babasıyla kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve sürdürme hakkına sahiptir." hükmü yer almaktadır.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 72. maddesinde "Kurumlarda yer değiştirme suretiyle atanmalar; hizmetlerin gereklerine, özelliklerine, Türkiye'nin ekonomik, sosyal, kültürel ve ulaşım şartları yönünden benzerlik ve yakınlık gösteren iller gruplandırılarak tespit edilen bölgeler arasında adil ve dengeli bir sistem içinde yapılır. (Değişik fıkra: 09/04/1990 - KHK - 418/5 md.; İptal: Anayasa Mahkemesi'nin 05/02/1992 tarih ve E.1990/22, K.1992/6 Sayılı Kararı ile; Yeniden düzenlenen fıkra: 18/05/1994 - KHK/ 527/5 md.) Yeniden veya yer değiştirme suretiyle yapılacak atamalarda; aile birimini muhafaza etmek bakımından kurumlar arasında gerekli koordinasyon sağlanarak memur olan diğer eşin de isteği halinde ataması, atamaya tabi tutulan memurun atandığı yere 74 ve 76 ncı maddelerde belirtilen esaslar çerçevesinde yapılır." hükmü yer almaktadır.

652 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı'nın Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 37/3. maddesinde "Öğretmenlerin Bakanlıkça belirlenen hizmet bölge veya alanlarında en az üç eğitim öğretim yılı görev yapması esastır. Bunların yer değiştirme suretiyle atamaları her yıl yapılan atama plan ve programları çerçevesinde eğitim öğretim faaliyetlerini etkilemeyecek şekilde sonuçlandırılır. (Yeniden düzenlenen cümle: 01/03/2014-6528 S.K./22. md) Bakanlıkça belirlenen özür gruplarına bağlı yer değiştirmeler ise yarıyıl ve/veya yaz tatillerinde yapılır." kuralı; 37/5. maddesinde "Özüre dayalı yer değiştirme istekleri hizmet puanı sıralamasındaki yetersizlik sonucu yerine getirilemeyenlere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 72 nci maddesi kapsamına girenlerin hakları saklı kalmak kaydıyla, istekleri halinde istekte bulundukları yere atanmaya hak kazanıncaya kadar, aylıksız izin verilebilir. Bu şekilde aylıksız izin verilen öğretmenler, bağlı bulundukları il milli eğitim müdürlüklerine bu amaçla tahsis edilmiş bulunan boş öğretmen kadrolarına aylıksız izinli olmak şartıyla atanır. Bunların atandıkları bu kadrolar aylıksız izin süresiyle sınırlı olarak saklı tutulur. Ancak, aylıksız izne ayrılan öğretmenler, üçüncü yıl sonuna kadar istedikleri yere atamalarının yapılamaması halinde durumlarına uygun boş öğretmen kadrolarına öncelikle atanırlar." kuralı yer almaktadır.

Öte yandan, Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik'in 9. maddesinde "Yer değiştirme suretiyle atanmalar, Devlet Memurlarının dengeli bir şekilde dağılımını sağlamak için öğrenimi, uzmanlığı, iş tecrübesi, mesleki bilgisi gibi özellikleri ile boş kadro durumu göz önünde bulundurularak kurumlarınca hazırlanan bir plan dahilinde yapılır." düzenlemesine;

14. maddesinde "Aile birliği mazeretine dayanarak yer değişikliği memurun;

a) Kamu personeli olan eşinin, kurum içi yer değiştirme suretiyle atanma imkanının olmaması veya mevzuatı uyarınca eşin zorunlu yer değiştirmeye tabi tutulan bir görevde bulunması durumunda bu kapsamdaki eşin bulunduğu yere,

c) Eşlerin farklı kurumda çalışıyor olması halinde kurumlar arasında gerekli koordinasyon sağlanmak suretiyle her iki kurumun da öncelikli hizmet ihtiyacının bulunduğu yere &S230; atanması suretiyle yapılabilir." düzenlemesine yer verilmiştir.

Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin 5/1-a maddesinde "Atama ve yer değiştirme işlemlerinde eğitim kurumlarının atama yapılacak alanlarda boş norm kadrosunun bulunması esas alınır." kuralı yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, bu hükümlerle aileyi parçalanmaktan kurtarmak, aile bireylerini bir arada tutmak suretiyle ailenin huzur ve mutluluğunu devam ettirmek ve bu yolla kamu görevlilerinin ailevi kaygılardan uzak bir biçimde kamu hizmetlerini verimli, etkin ve sağlıklı bir biçimde yürütmeleri için gerekli ortamı sağlamak amaçlarının güdüldüğü kuşkusuzdur.

Dava dosyasının incelenmesinden; Edirne İli, Enez İlçesi, Sultaniçe İlkokulu kadrosunda sınıf öğretmeni olarak görev yapan davacının eşinin Edirne Belediyesi Mali Hizmetler Müdürlüğü'ne bağlı Satın Alma Birimi emrinde 657 sayılı Kanuna tabi Şoför olarak çalıştığı; davacının aile birliği mazeretiyle Edirne Merkez'de bulunan Karakasım İlkokulu'na tayin istediği, bu talebin tayin talep edilen okulda boş kadro bulunmaması sebebiyle reddi üzerine iş bu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Davacının eşi her ne kadar 657 sayılı Kanuna tabi ise de, çalıştığı kurum olan Edirne Belediyesi'nin yerel yönetim birimi olması dikkate alındığında, davacının eşinin Edirne Merkez'de çalışmak dışında bir şansının bulunmadığı, kurum değiştirmeden Merkez dışında bir yerde çalışamayacağı açık olup, bu sebeple, aile birliğinin temini için davacının eşinin işinin dikkate alınması gerektiği anlaşılmaktadır.

Bu durumda, kadro durumu elverdiği müddetçe davacının aile birliğinin temini için gerekli atamasının yapılması gerektiği hususu, yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinin gereğidir.

Olayda, her ne kadar davalı idarece, davacının tek okul tercih ettiği, tercih ettiği okulun da dolu olduğu belirtilmiş ise de, dosyada mevcut belgelere göre, ihtilaf konusu atama döneminde Edirne Merkez'den başka bir yere veya başka bir yerden Edirne Merkez'e atanan herhangi bir sınıf öğretmeninin bulunmadığı görülmektedir. O halde, internet üzerinden yaptırılan tercihlerde, davacının tercih ettiği okul tercihe açıldı ise ve davacıdan başka kimse de bu okula atanmadı ise, bu okulda davacının atanabileceği boş kadro bulunduğu sonucu ortaya çıkmaktadır.

Bu itibarla, olayda, gerek Anayasa, gerekse de ilgili diğer mevzuat ile korunması emredilen aile birliği mazeretinin göz ardı edilemeyeceği, aksi halde davacının aile birliğinin tesis edilme imkanının olmayacağı açık olup, davacının eş durumu mazereti sebebiyle atanma talebinin reddine dair dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir.

SONUÇ : Açıklanan nedenlerle; davacının istinaf başvurusunun kabulüne, Edirne İdare Mahkemesi'nin 22/11/2016 tarih ve E:2016/452, K:2016/1493 sayılı kararının kaldırılmasına, dava konusu işlemin iptaline, aşağıda dökümü yapılan 544,00 TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, artan tebligat ücretinin mahkemesince davacıya iadesine, kararın taraflara tebliği için dosyanın mahkemesine gönderilmesine, 2577 sayılı Kanun'un 45. maddesinin 6. bendi ve 46. maddesinin (e) bendi uyarınca kesin olarak, 11.05.2017 tarihinde oy çokluğuyla karar verildi.

AZLIK OYU : Dava dosyasının incelenmesinden, istinaf konusu idare mahkemesi kararında yasada sayılan bozma nedenlerinin bulunmadığı anlaşıldığından ve istinaf dilekçesinde ileri sürülen iddialar da söz konusu kararın bozulmasını sağlayacak nitelikte görülmediğinden itirazın reddine karar verilmesi gerektiği görüşüyle çoğunluk kararına katılmıyorum.