25.12.2015

AİHM’ye yapılacak başvurularla ilgili yeni düzenleme

I. AİHM İçtüzüğü’nün, bireysel başvuruların içeriği ile ilgili 47. maddesinde değişiklik yapılmıştır. Değişiklik 1 Ocak 2016 tarihinde yürürlüğe girecektir. Yapılan değişiklik aşağıda özetlenmiştir:

1. AİHM’ye başvuru, AİHM web sayfasında (www.echr.coe.int) yayımlanacak yeni başvuru formunu doldurmak suretiyle yapılacaktır ¹.
   
   
2. Gerçek kişinin/kişilerin başvurusunun Avukat(lar) tarafından yapılması durumunda, başvuru formunu Avukat(lar) ve başvuruda bulunan gerçek kişi/kişiler birlikte imzalayacaklardır². Başvuru formuna ayrıca vekaletname eklenmeyecektir³.
   
   
3. Tüzel kişinin başvurusunun yetkili temsilcisi tarafından yapılması durumunda, temsil yetkisini gösteren belge(ler) başvuru formuna eklenecektir⁴. Başvurunun, Avukat(lar) tarafından yapılması durumunda, başvuru formunu yine, Avukat(lar) ve tüzel kişinin yetkili temsilcisi birlikte imzalayacaklardır. Avukat, aynı zamanda tüzel kişinin yetkili temsilcisi ise, başvuru formunu hem Avukat, hem yetkili temsilci olarak ayrı ayrı imzalayacaktır⁵.
   
   
4. Başvuru formunda, başvuran gerçek kişinin imzasının bulunmaması aşılamaz bazı güçlüklerden kaynaklanmışsa, bunun kanıtlanması gerekir. 6 aylık başvuru süresinin kaçırılmaması amacıyla imzanın eksik bırakılmış olması, haklı bir gerekçe değildir⁶.
   
   
5. Başvuru formuna, başvuru ve başvuranın temsili ile ilgili tüm belgeler eklenmelidir⁷. Başvuru formuna eklenmesi gereken belgelerin eksikliği, haklı bir gerekçeye dayanmazsa, başvurunun inceleme yapacak birime gönderilmemesi sonucunu doğurur⁸.

II. Yeni Uygulama Yönergesi, AİHM İçtüzüğünün 47. maddesinin, daha önce 1 Ocak 2014 tarihinde yürürlüğe giren değişiklerinin uygulanması ile ilgili yeni açıklamalar getirmiştir. Bu açıklamaların özeti aşağıda sunulmuştur:

1. Başvuru formu, olayları (olguları), yakınma konularını ve başvurunun kabul edilebilirlik koşullarına⁹ uygun olduğunu gösteren bilgileri içermeli ve bu bilgiler, formun sayfalarına sığdırılmalıdır. Söz konusu bilgiler, başvuru formunun ilgili sayfalarında yer almazsa, başvuru AİHM İçtüzüğünün 47. maddesine uygun sayılmaz¹⁰ ve incelenmez¹¹.
   
   
2. Başvuru formuna ek, sadece, başvuru formunun ilgili sayfalarında yer alan bilgilerin “geliştirilmesi” gerekliyse yapılabilir. Bu ek, toplam 20 sayfayı geçemez¹². Aykırı durumda, başvuru incelenmez¹³.

Av. Münci Özmen
Türkiye Barolar Birliği
Bilim Danışma Kurulu Üyesi

¹ AİHM İçtüzüğünün, başvuruların imzalanması ve bireysel başvuruların içeriği ile ilgili 45. ve 47. maddelerinin tamamlayıcı metni niteliğindeki “Başvuru sürecinin başlaması” (“Institution of Proceedings”) başlıklı yeni (1 Ocak 2016 tarihli) Uygulama Yönergesinin (“Practice Direction”) I/1. maddesi (yeni Uygulama Yönergesi, AİHM İçtüzüğünün arkasında yer almaktadır). 

² AİHM İçtüzüğünün yeni 47. maddesinin 1/(c) fıkrası. 

⁴ AİHM İçtüzüğünün yeni 47. maddesinin 3/1/(d) fıkrası.

⁵ Yeni Uygulama Yönergesinin II/8. maddesi.

⁶ Yeni Uygulama Yönergesinin II/9. maddesi.

⁸ Yeni Uygulama Yönergesinin II/9. maddesi.

⁹ AİHS’nin 35. maddesi.

¹⁰ Yeni Uygulama Yönergesinin II/7. maddesi.

¹¹ AİHM İçtüzüğünün 47. maddesine uygun sayılmayan başvurular incelenmez. Ancak, (i) başvuranın, gerekli koşulları yerine getirememesinin haklı nedenleri, (ii) “geçici tedbir” isteği, (iii) AİHM’nin, kendiliğinden veya başvuranın isteği üzerine aksine karar vermesi, kuralın istisnalarını oluşturur (AİHM İçtüzüğünün 47. maddesinin 5. fıkrası).

¹² Yeni Uygulama Yönergesinin II/7. maddesi.

¹³ Dip-not 11’deki bilgiler burada da geçerlidir.